Daha önce yasal olarak zorunlu olan “eşit miras paylaşımı” ilkesi artık uygulanmayacak. Yeni sistemde mirasçılar, aralarında yazılı bir anlaşma yaparak payları kendi aralarında belirleyebilecek. Resmî kurumlar bu paylaşımın içeriğine müdahale etmeyecek. Kadın hakları savunucuları, bu durumun güçsüz mirasçıları, özellikle kadınları ve çocukları dezavantajlı konuma iteceği uyarısında bulundu.
Düzenlemeye göre, hisseli tapulu taşınmazların satışı için tüm hissedarların ortak onayı zorunlu hale getirildi. Ancak, hissedarlar işlemleri avukatları aracılığıyla da yürütebilecek. Bu uygulamanın, mülkiyet hakkının korunması açısından olumlu bir adım olduğu belirtilirken, miras paylaşımında noter şartının kaldırılması tartışma yarattı.
“Anlaşma değil, dayatma”
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, yapılan değişikliklerin toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştireceğini belirtti. Federasyondan yapılan açıklamada, “Anlaşmalı paylaşım adı altında yürütülen bu uygulama, kadınların ekonomik ve sosyal olarak baskı altında olduğu koşullarda eşit müzakere şansı tanımıyor. Bu durum mülkiyet hakkının ihlali anlamına gelir” denildi.
“Güçlü alır, zayıf susar dönemi başladı”
Kadın hakları savunucusu İlknur Turfanda da sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda düzenlemeye sert tepki gösterdi.
“Eşit miras paylaşımı kaldırıldı, noter şartı da yok! Ne oluyor? Güçlü olan alır, zayıf olan susar dönemi başlıyor! Kadınlar, yaşlılar, köyde kalanlar, şehirdeki ağabeyin insafına kaldı. Bu yasa miras hukukunda eşitsizliği ve zorbalığı resmileştiriyor. Bu kolaylık değil, adaletsizliktir” ifadelerini kullandı.
Çevirmen Nuray Önoğlu da şu paylaşımı yaptı:
“Türkçesi: Miras paylaşımında kızkardeşler duygu sömürüsüyle, baskıyla, zulümle yazılı beyanda bulunmaya ve miras hakkından feragat etmeye zorlanacak. Zaten yapılagelen ama kimi zaman mahkeme kararıyla düzeltilen hak gaspları yasal hale getirilecek (çevirmeniz herhalde).”
“Devletin korumakla yükümlü olduğu hakları kırpamazsınız”
Hukukçu Işıl Kurnaz şöyle seslendi:
“Sabahtan beri tapu işlemlerinde mirasçılar arasında eşit paylaşımın nasıl kaldırıldığını anlamaya çalışıyorum, usul hukukçusu, medeni hukukçu arkadaşlarıma soruyorum çünkü kanunda bir değişiklik yapılmamış ve miras payları kanunla düzenleniyor. O halde nasıl oluyor?
Türkiye’de kadınlar, sadece yasal düzenlemeler eliyle değil, hukuki belirsizlik rejimiyle de sınanıyor. İlgili genelgeyi buldum, Kasım 2024’te çıkarılan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Tapu Sicilinde Arabuluculuk Uygulamalarına ilişkin genelgesinde, ilgili kanun değişiklikleri var. Medeni Kanunu değil ama Arabuluculuk Kanunu’nu değiştirerek kadınların miras paylarını ve eşit miras hukukunu dolanan bir genelge/kanun değişikliği süreci bu. Peki genelgenin dayandığı kanun, miras paylarında değişiklik yapabilecek bir düzenlemeyi içerebilir mi? Aile uyuşmazlıklarında arabuluculuk olmaz derken, söylediğimiz tek şey boşanma değildi.
Mirastan evliliğe, aile uyuşmazlıklarında arabuluculuk demek, kadınların toplumsal eşitsiz konumlarının tahkim edilmesi demek. Ailedeki güç ilişkilerini kadınların üzerine yığmak demek. Anayasa’ya aykırı, hatta Medeni Kanun’a aykırı bir arabuluculuk kanunu ve genelgesiyle kadınların kazanılmış olan ve devletin korumakla yükümlü olduğu hakları kırparak yok edemezsiniz. Etmemelisiniz.”
