DEM Parti Dersim Milletvekili Ayten Kordu; bugün keşif yapılacak Munzur Gözelerine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Nuri Ersoy ve Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a yazılı olarak yanıtlanması istemiyle soru önergeleri verdi.
Munzur Gözeleri, Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 2003 tarihli kararı ile 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise 28 Temmuz 2023 günü yayınladığı ilan ile Munzur ve Pülümür vadilerinin vadi tabanlarının ve Munzur Gözelerinin bulunduğu alanın; bakanlık makamının oluru ile Nitelikli Doğal Koruma Alanı olarak tescillendiğini duyurduğunu belirten Kordu, önergesinde şu ifadeleri kullandı:
29 Ağustos 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Munzur ve Pülümür vadilerinin ‘Korunacak Nitelikli Alan’ ilan edildiği kararı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Bu durum
Munzur Gözeleri’nin koruma statüsünün ikinci dereceye düşürülmesi anlamına gelmektedir.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Munzur Gözelerine ilişkin bu karar
değişikliğini yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açmıştır. Zira kesin koruma
kararının kaldırılmasıyla bölge her türlü müdahaleye açık hale getirilmektedir. Dêrsim inancı
ve kültüründe kutsal kabul edilen ve halkın inanç merkezi olan Munzur Gözeleri’ne yapılan
bu müdahale Dêrsim’e yönelik bin yıllardır süren asimilasyon politikalarından ayrı ele
alınamaz. Bu proje Dêrsim halkının inancına, kültürüne, tarihine, diline ve doğasına yönelik
politikaların bir parçasıdır.
Göze adı verilen su kaynaklarından oluşan alan, inanç dünyalarındaki yeri nedeniyle yöre
halkı tarafından uzun yıllar boyunca korunmuş ve tahrip edilmesi engellenmiştir. Bu tip
alanlar uluslararası ve ulusal düzeyde korunması ve sonraki nesillere teslim edilmesi gereken
önemli varlıklardır.
Bölgenin dokusuna zarar vereceği ve geri dönülemez tahribatlara yol açacağı kaygısını
taşıyan dernekler ve ibadet kuruluşları gibi birçok kurum şimdiden uyarıyor ve projenin
derhal askıya alınmasını talep ediyor
Tescil işleminin hukuka, kamu yararına, doğal alanların korunması ilkesine aykırı faaliyetler
olması nedeniyle telafisi imkânsız zararlara yol açacağından uygulamanın yürütmesinin
durdurulması gerekmektedir.
Bu bağlamda;
1. Munzur Gözeleri, 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiş ve korunması
gereken bir alandır. Bu alanın korunması gerektiği, her türlü müdahalenin önlenmesi
gerektiği kararından neden vazgeçilmiştir?
2. Munzur Gözelerinin tescili ile ilgili kararın alınmasında hangi bilimsel ve çevresel
değerlendirmeler dikkate alınmıştır?
3. Nitelikli Doğal Koruma Alanı olarak ilan edilen bölgelerde, mevcut ekosistemlerin
korunması için hangi somut önlemler planlanmıştır?
4. Munzur Gözelerinin korunması için şu ana kadar herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?
Yapılmamışsa, planlanmakta mıdır?
5. Bölgenin doğal bir miras alanı olmasından hareketle gelecek nesillere aktarımının
sağlanması için herhangi bir strateji söz konusu mudur?
6. Tescil kararı öncesinde yerel halka, derneklere ve inanç gruplarına danışılmış mıdır?
Bu süreçte kamuoyu görüşleri ve önerileri dikkate alınmakta mıdır?
7. Tescil edilen alanlara yönelik olası müdahale ve tehditlere karşı Bakanlığın alacağı
önleyici tedbirler nelerdir? Bu alanların korunması için denetim mekanizmaları nasıl
işleyecektir?
8. Bu tür alanların korunmasına yönelik olan uluslararası koruma anlaşmaları dikkate
alınmış mıdır? Alınmışsa, hangileridir?
9. SİT durumunun değiştirilmesinin gerekçesi nedir? Bu karar hangi resmi ve bilimsel
çalışmalar doğrultusunda verilmiştir? Bu çalışmalar kimler tarafından
gerçekleştirilmiştir?
10. Kararın verilmesinde bakanlık hangi kurum ve kuruluşlardan bilgi talep etmiştir? Bu
bilgilerin detayları nelerdir?
11. Bölgede artan nüfusun doğal çevreye etkileri ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmış
mıdır? Yapılmış ise sonuçları nelerdir?
12. SİT durumu değişen alana dair bu zamana kadar yapılmış hukuki itirazlar nelerdir?
Bakanlığın bu itirazlar karşısındaki tutumu ve değerlendirmeleri nelerdir?
13. İlgili izinlerin bakanlık bünyesinde sorumluları kimlerdir?
14. Korunan alanlarda çevre sorunlarının giderilmesinden kim sorumludur?
