Dersim Milletvekili Ayten Kordu, Tunceli’nin Pülümür ilçesi sınırlarında planlanan Paşa Depolamalı Rüzgâr Enerji Santrali (Paşa DRES) projesiyle ilgili olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle TBMM’ye yazılı soru önergesi sundu.
Kordu, projenin “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu” kararının hangi bilimsel gerekçelere dayandığını sorguladı ve bölge halkının yaşamını, arıcılığı, hayvancılığı ve ekosistemi tehdit eden risklerin yeniden değerlendirilmesini istedi.
“Arıcılık, mera ve su kaynakları tehlikede”
Mina Marble Mermer Maden Ticaret A.Ş. tarafından yürütülmesi planlanan Paşa DRES projesi, Pülümür ilçesinin Seteriye (Dağyolu), Mezra Sılêmanu (Süleymanuşağı), Hacılı, Göcenek, Közlüce ve Hasangazi köylerini kapsıyor. Proje kapsamında 10 türbin kurulması ve 40 MW’lık enerji üretimi ile aynı kapasitede bir enerji depolama sistemi inşa edilmesi öngörülüyor.
Milletvekili Kordu, söz konusu köylerin yoğun arıcılık faaliyetlerinin yürütüldüğü, tarım ve hayvancılıkla geçinen yerleşimler olduğunu belirterek, türbinlerin kurulmasıyla arı popülasyonlarının azalabileceğini, tozlaşma dengesinin bozulabileceğini, mera alanlarının tahrip olabileceğini ve su kaynaklarının kirlenebileceğini söyledi.
Kordu, bu durumun sadece ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik bir tehdit oluşturduğunu belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Arıcılık, bölgede ekosistemin devamlılığı açısından hayati öneme sahip. Türbinlerin oluşturacağı gürültü, titreşim ve elektromanyetik alan değişimleri arı kolonilerini doğrudan etkileyebilir, bu da bölgenin tarımsal üretim dengesini bozabilir.”
“Bilimsel veriler Pülümür’ün korunması gerektiğini gösteriyor”
Kordu, Hacettepe Üniversitesi ile Pülümür Belediyesi tarafından yapılan bilimsel çalışmayı hatırlatarak, araştırmada Pülümür’ün Türkiye’de en fazla bitki türünü barındıran ilçelerden biri olduğunun ortaya konduğunu belirtti. Çalışmada daha önce literatürde yer almayan dört yeni endemik bitki türü tespit edildi.
Ayrıca, Türkiye’nin en yaşlı ceviz ağacının Pülümür’de bulunduğu ve bu ağacın Anıtlar Kurulu tarafından tescillenme sürecinin sürdüğü bilgisine yer verildi. Kordu, bu verilerin Pülümür’ün yalnızca yerel değil, ulusal ve uluslararası düzeyde korunması gereken bir doğal miras alanı olduğunu gösterdiğini söyledi.
“Göçmen kuşlar ve yaban hayatı için risk”
Önergede ayrıca, Paşa DRES projesinin göçmen kuşların göç rotası üzerinde bulunduğu ve her yıl bölgeden yüzbinlerce kuşun geçtiği hatırlatıldı. Türbin kanatlarının kuşlar için ciddi bir çarpışma riski oluşturduğu belirtilerek, bu durumun biyolojik çeşitlilik kaybına ve uluslararası sözleşmelerle koruma altındaki türlerin yaşam alanlarının daralmasına yol açabileceği uyarısında bulunuldu.
“Rüzgâr türbini sendromu” vurgusu
Kordu, türbinlerin oluşturduğu titreşim ve gürültünün yalnızca arıları değil, hayvanları ve insanları da etkilediğini belirtti. Bilimsel çalışmalara atıf yaparak, “rüzgâr türbini sendromu” olarak bilinen olgunun; hayvanlarda doğurganlık düşüklüğü, süt veriminde azalma ve davranış bozuklukları, insanlarda ise uyku düzensizliği, kulak çınlaması, baş ağrısı ve kalp ritim bozuklukları gibi etkiler yarattığını aktardı.
Bakan Kurum’a yöneltilen sorular
Milletvekili Ayten Kordu, Bakan Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
-
Paşa DRES’e verilen “ÇED Olumlu” kararının dayandığı bilimsel ve teknik gerekçeler nelerdir? Sürece bağımsız uzmanlar ya da akademik kurumlar dahil edilmiş midir?
-
Yerel halk, köy muhtarlıkları ve çevre örgütlerinin görüşleri alınmış mıdır? Alındıysa bu görüşler rapora nasıl yansıtılmıştır?
-
Flora-fauna, su, toprak, arıcılık ve gürültü etkileri hangi tarihlerde ve kimler tarafından incelenmiştir?
-
40 MWh kapasiteli enerji depolama sisteminin su kaynakları ve toprak üzerindeki kimyasal etkileri araştırılmış mıdır?
-
Bölgedeki endemik bitki ve hayvan türlerinin zarar görmemesi için hangi önlemler alınacaktır?
-
Proje sahasındaki mera ve tarım alanlarının kaybına karşı yerel halka alternatif gelir veya destek mekanizmaları sunulmuş mudur?
-
Göçmen kuşlar ve koruma altındaki yarasa türleri için ne tür koruyucu önlemler planlanmaktadır?
“Pülümür’ün doğası için yeniden değerlendirme şart”
Kordu, önergesinin sonunda projenin yalnızca enerji üretimi açısından değil, ekolojik sürdürülebilirlik ve halk sağlığı açısından da yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
“Bu kadar zengin bir ekosistemde, yerel halkın katılımı ve bağımsız bilim insanlarının görüşleri olmadan alınan ÇED kararları hem doğayı hem de kırsal yaşamı tehdit eder. Bakanlık bu kararı yeniden değerlendirmelidir.”
