Categories: Güncel

🌱 Kürtçe – Toprak ile İlgili Sözcükler

🧱 TOPRAK – İSİMLER

Kürtçe Türkçe Açıklama
ax toprak En yaygın kullanılan kelime
erd yer / dünya / toprak Daha edebi / dini bağlamda
zemîn zemin / yer Yüzey anlamında
axê reş kara toprak Verimli, koyu renkli toprak
axê sor kırmızı toprak Demirce zengin, kurak bölgelerde
zevî tarla Ekin dikilen toprak
gur mezar / toprak altı Ölüm ve definle ilgili
gundik toprak parçası Küçük tarla
diz tepe / toprak yığıntısı Doğal ya da yapay yığın
deşt ova Geniş, düzlük alan
qad arazi Hukuki / resmi bağlam
xak toprak (Arapça kökenli) Özellikle dini şiirlerde kullanılır
gund köy Toprağa bağlı yerleşim yeri

🛠️ TOPRAK – FİİLLER

Kürtçe Fiil Türkçe Anlamı Açıklama
kêşîn kazmak Toprağı kazmak
xistin avêtin toprak saçmak Mezar üzerine ya da genel anlamda
kevîn düşmek (toprağa) Yere, toprağa düşmek
avdanîn sulamak Tarlayı, toprağı sulamak
keftin toprağa düşmek (örn. yere düşmek)
hejandin ekmek Tohumları toprağa bırakmak
birîn sürmek Toprağı işlemek
girtin örtmek Toprakla örtmek
pêkanîn dikmek Bitkiyi toprağa dikmek
şikandin kırmak / parçalamak Toprağı çapayla parçalamak
guhastin taşımak Toprağı başka yere taşımak
avêtin axê toprağa atmak Genellikle cenazelerde
zêdekirin gübrelemek Toprağı zenginleştirmek

🗓️ TOPRAK – ZAMANLAR / MEVSİMLER

Kürtçe Türkçe Açıklama
demê hejandinan ekim zamanı Tohumların toprağa atıldığı zaman
demê baranê yağmur zamanı Toprağın suya doyduğu zaman
demê zextkirinê sürme zamanı Toprağın işlenme zamanı
demê berhemê ürün alma zamanı Hasat zamanı
payîz sonbahar Genelde ekim dönemi
bihar ilkbahar Toprak uyanışı, ekin dikimi zamanı
havîn yaz Toprak kurur, sulama ihtiyacı artar
zivistan kış Toprak dinlenir, buzlanır

⚙️ EDATLAR / YER BELİRTENLER

Kürtçe Türkçe Anlamı Açıklama
li ser axê toprağın üstünde Örneğin: li ser axê rûniştin
di nav axê de toprağın içinde Örneğin: binav kirîye di nav axê de
jêrê axê toprağın altında (Mezar gibi bağlamlarda)
ji axê re topraktan dolayı Neden-sonuç bağı
bi axê re toprakla birlikte Ortaklık / birliktelik belirtir
berî axê topraktan önce Zaman bildirir
pêşî axê toprağın önünde Konum belirten

🎨 Sıfatlar / Rengdêr

Türkçe Kürtçe (Kurmancî)
kuru zehmetî, qir
ıslak germ, avîn
çamurlu gilldar, avaxî
tozlu hêvî, hêvê têda heye
sert qelek, dijwar
yumuşak nerm
doğurgan (verimli) hezîr, zêdeçê
taşlı berdar, kevirdar
bereketli bêrketdar
Dersim Gazetesi

Recent Posts

Yetenek Sizsiniz Büyük Ödülü Ne Kadar?

Televizyon tarihinin en çok izlenen ve en çok konuşulan yarışmalarından biri olan Yetenek Sizsiniz, büyük…

5 saat ago

Munzur’un Baharında Doğa Uyanıyor: Dersim’in Ovacık İlçesi Doğaseverlerin Uğrak Noktası Oldu

Munzur Dağları’nın eteklerinde yer alan Ovacık ilçesi, karların erimesiyle birlikte baharın tüm renklerini sergilemeye başladı.…

12 saat ago

Çocuk Nüfusunda En Düşük Oran Dersim’de: TÜİK 2024 Verileri Açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “İstatistiklerle Çocuk 2024” bülteni, Türkiye’deki çocuk nüfusuna dair önemli verileri ortaya…

12 saat ago

1 Milyon ve 500 Bin TL’nin Aylık Getirisi Ne Kadar?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 13 ay aranın ardından politika faizinde artışa gitti. 350 baz…

18 saat ago

Zazaca hitap ve onay sözleri

Doğrulama ve Onaylama Heqê to yo — Haklısın. Xebera to ya — Doğru söylüyorsun. Zey…

1 gün ago

Zazaca sevgi, iltifat, mutluluk sözleri

Sevgi ve İltifat Ez to sînena — Seni seviyorum. Ez to boll (zaf) sînena —…

1 gün ago