Kürt seçmen siyasi ittifaklara nasıl bakıyor?

Spectrum House’un Eylül 2024’te hazırladığı “Kürt Seçmenlerin Türkiye’deki Siyasi İttifaklara Yönelik Algı, Tutum ve Beklentiler” raporu, Türkiye’deki Kürt seçmenlerin ittifak dinamikleri karşısındaki tutumlarını ve beklentilerini kapsamlı bir şekilde ele aldı. Araştırma, 13 ilde yapılan anketlere dayandırıldı ve 1.610 katılımcı ile gerçekleştirildi. Katılımcılar, Diyarbakır, Van, Mardin, Batman gibi Kürt illerinden ve İstanbul, İzmir, Ankara gibi batı illerinden seçildi.

İttifaklar ve Kürt seçmen algısı

Raporun en dikkat çekici sonuçlarından biri, Kürt seçmenlerin ittifaklara nasıl yaklaştığıydı. Raporda, araştırmaya katılan Kürt seçmenlerin, ittifaklar meselesine öncelikle Kürt sorununun çözümü perspektifinden baktığı kaydedildi. Burada açıkça görülüyor ki, sadece siyasi ittifakların kurulup kurulmaması değil, bu ittifakların hangi meseleler etrafında şekilleneceği, seçmen için belirleyici oluyor. Rapora göre her beş katılımcıdan biri Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin devam etmesi gerektiğini düşünürken, üç katılımcıdan ikisi ise Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçişi destekledi.

DEM Parti’nin ittifak politikası

Araştırmada yer alan önemli sorulardan biri de Kürt seçmenlerin DEM Parti’nin siyasi ittifaklara dair tutumlarıydı. Verilere göre, katılımcıların %57,4’ü DEM Parti’nin bir ittifakta yer almasını destekledi. Bu oran, önemli bir seçmen kitlesinin, partiler arası işbirliğine açık olduğunu gösterdi. %42,6’lık bir kesim ise DEM Parti’nin herhangi bir ittifakta yer almaması gerektiği görüşünde. Araştırmada katılımcıların %38,2’si DEM Parti’nin CHP ile ittifak yapmasını olumlu bulurken, %10,9’u AK Parti ile işbirliği yapılmasını destekledi. Ancak, %30,1’lik bir kesim, DEM Parti’nin hiçbir partiyle ittifak yapmaması gerektiğini belirtti.

CHP ve DEM Parti ittifakına nasıl bakılıyor? 

Rapora göre DEM Parti ve CHP’nin bir ittifak kurması olasılığı, Kürt seçmenler arasında daha fazla olumlu karşılanıyor. Katılımcıların %56’ı, CHP ve DEM Parti’nin gelecek seçimlerde birlikte hareket etmesini olumlu buldu. Bu olumlu yaklaşımın, Türk illerinde yaşayan Kürt seçmenler arasında daha güçlü olduğu; %67,2 oranında bir desteğin varlığı görülürken, Kürt illerinde bu oran %51,7’ye düşüyor.

İdeolojik uyumsuzluk ve güven sorunları

Araştırma, ittifakların önünde duran engelleri de gözler önüne serdi. Raporda katılımcıların, CHP ile DEM Parti arasında yaşanan ideolojik uyumsuzluk ve güven sorunlarının, bir işbirliği için ciddi engeller olduğunu düşündüğü aktarıldı. Katılımcıların %50,4’ü bu ittifakın Kürt sorunlarının çözümüne yardımcı olacağını söylerken, %37,9’u böyle bir katkının olmayacağını söyledi. Bu da seçmenlerin ittifakların Kürt meselesine ne derece etki edebileceği konusundaki tereddütlerini gösterdi.

AK Parti ile ittifak mümkün mü?

Rapora göre, AK Parti ile DEM Parti arasında bir ittifak kurulma olasılığına gelince, seçmenlerin bu konuda daha temkinli olduğu görüldü. Katılımcıların %55,3’ü böyle bir ittifakın oy tercihlerini olumsuz etkileyeceğini belirtti. Ancak sadece %18’i bu ittifakı olumlu buldu. Bununla birlikte, belirli koşullar (Kürt meselesinin çözümü ve ekonominin iyileştirilmesi vs.) yerine getirilirse, AK Parti’ye destek verebileceklerini söyleyen bir grup da varlığı gözlemlendi. Raporda, AK Parti ile ittifaka karşı olanların oranı yüksek olduğu, fakat çözüm odaklı politikaların geliştirildiği bir senaryoda bu desteğin potansiyel olarak değişebileceği kaydedildi.

Bölgesel farklılıklar ve ittifakların devamı

Raporun genel bulgularına bakıldığında, ittifakların devam etmesi konusunda Kürt seçmenler arasında bir fikir ayrılığının olduğu görüldü. Rapora göre, katılımcıların %48,3’ü ittifakların sürmesi gerektiğini belirtirken, %35,5’i ise devam etmemesi gerektiği görüşünde. Türk illerinde ittifaklara daha olumlu bakılırken, Kürt illerinde bu konuda daha mesafeli bir yaklaşımın olduğu görüldü. DEM Parti’nin Emek ve Özgürlük İttifakı’na ilişkin, katılımcıların %55’inin bu ittifakı olumlu bulduğu kaydedildi. Ancak rapor, ittifakın devam etmesi konusunda Kürt illerindeki seçmenlerin daha mesafeli olduğuna; bu bölgelerde ittifaka yönelik olumsuz tutumun daha baskın olduğuna dikkat çekti.