İsmet Yüce’den yepyeni ve dopdolu bir araştırma kitabı: “Hakikatçı Alevi Düşüncesi ve Serencamname Yaresan Kakai Tarihi”

Çalışmalarını, Kürt Alevileri (Réya/Raa Heqi, Yaresan, Kakai) üzerinde yoğunlaştıran İsmet Yüce; Kürt tarihi yazınına büyük katkıları olan bir araştırmacı yazar. Yüce, özellikle dört parçaya bölünmüş Kürt Aleviliği geleneğini; yalnızca yazılı belgeler üzerinden değil, aynı zamanda yerinde saha araştırmaları ve sözlü tarih çalışmalarıyla ele alarak, alana özgün, kapsamlı bir perspektif kazandırmaktadır.

Abartısız söyleyebilirim ki Yüce; çalışmalarında Kürt Aleviliğinin temel kaynaklarını inceliyor. Aryenik kültürel değerlerden, Zerdüştlükten günümüz Aleviliğine uzanan süreçleri farklı bakış açılarıyla değerlendiriyor.

Bu yönüyle genel bağlamda, kirletilen, çarpıtılan  Alevilik inancına; büyük değerler katmakta. Hakikatçı Yol’da yürürken, yol temizliği de yaparak, ayrık otlarını kökünden sökerek, inancı gül bahçesine çevirmekte.

Yarasanların (Ehl-i Haqlar, Kakailer, Şebekler  vs..) kendi ana dilleri olan Kürtçe dilleriyle yazılmış bir çok eseri bulunmaktadır. Bunların en önemlileri arasında yer alan “Serencamname” kitabıdır. Serencam; İslam öncesi  kadim bilgilerin batıni yorumlarla gizlenen felsefi düşüncelerinin kaynağıdır. Yüce’nin de katkılılarıyla Sîtav yayınları tarafından önce kitabın orijinali olan Kürtçe ve sonrasında Türkçe çevirisi yayınlandı. Dr. Sıdıq Sefizade (Borekeyi) tarafından hazırlanan-yorumlanan kitaba ön sözünü İsmet Yüce yazmıştı. Bu eserin, özellikle Alevi aydınları, araştırmacıları ve Pirleri tarafından mutlaka incelenmesi gerektiğini düşünmekteyim.

İsmet Yüce, yalnızca dört parçaya bölünmüş Alevilik inancının mensuplarıyla, onların inançlarıyla ilgilenmiyor. Aynı zamanda Şengal merkezli Êzidilerin kutsal topraklarına gidip, onların büyükleriyle, pirleri, şeyhleri ve talipleriyle de görüşmeler yapıp yayınlıyor. Dolayısıyla Yüce’nin, bu alanda gerçekleştirdiği araştırmaları Hak Yol İnancı (Kürt Aleviliği) için oldukça değerli olup, bir o kadar da önemsenmelidir.

Evet bu günlerde İsmet Yüce, son olarak yepyeni bir çalışmasıyla okuyucularının karşısına çıktı. Elimde Onun imzasını taşıyan “Hakikatçı Alevi Düşüncesi ve Serencamname Yaresan Kakai Tarihi” adlı kitabı var. Kitap, Ocak 2025 tarihinde Sitav yayınlarında çıktı. 358 sayfadan oluşmakta.

Bu kitapta, İsmet Yüce’nin derleme-editörlüğünde 7 ayrı araştırmacı yazarın, değişik konularla örülmüş, farklı zamanlarda kaleme alınmış araştırmaları, ve ayrıca bizatihi kendisinin gerçekleştirdiği söyleşiler yer almakta. Bunlarla birlikte bir Kürtçe makalesiyle İsmet Yüce, kitaba ayrı tat katmakta. 

Kitapta, farklı dönemlerde kaleme alınmış ve tematik çeşitlilik arz eden makalelere yer verilmiştir. Eserde, İsmet Yüce, Canan Aktaş, Ali Haydar Ülger, Erdoğan Yalgın, Mustafa Ertekin, Dr. Ali Kemal Yıldırım, Ergin Doğru ve Cemil Halis gibi isimlerin araştırmaları da yer almakta; böylece kitap çok yönlü ve disiplinlerarası bir çerçeveye ulaşmaktadır. Ayrıca Eserde, İsmet Yüce’ye ait özgün bir Kürtçe makale dikkat çekmekte.

Eklerle birlikte dört bölümde oluşan kitapta; dört parçaya ayrılan ve kaybolmaya yüz tutmuş puzlun parçalarını bir araya getiren, gözleri renklendiren bir zihinsel görseli ve doyurucu bir bilgi yumağını andırıyor.

Kürtler arasında İslam’dan önce de var olan ve sonrasında da İslam dışı gelişen eski inançların günümüzdeki devamcılarının sözlü kültürel hafızası oldukça güçlüdür. Son yıllarda açığa çıkarılan yazılı kaynaklarla birlikte, taşlar iyice yerli yerine oturmaktadır. Kürdistan’ın İran, Irak parçalarında genel adı Ehl-i Haq olan inanç; Dersim merkezli Kürt Alevilerinin kendi Kürtçe dillerinde ise Réya/Raa Haqi tanımı ile karşımıza çıkmaktadır. Şengal merkezinde Êzidilik inancı da bu bütünün parçalarındandır. O bütün; tarihsel kökleriyle Mitraizm, Zurvanizim, Yarésalilik, Êzailik, Zerdüştilik ve benzeri isimlerle günümüze kadar gelmiştir. 

Tam da bu noktada, şimdilerde hakikatci Aydınlar, Pirler, Analar, duyarlı Talipler, bu tarihsel köklere yolculuk yapmak ve o bütünde bir araya gelip kendilerine özgü, müstakil değerlerini açıkğa çkarmak istiyorlar. İşte bu “Hakikatçı Alevi Düşüncesi ve Serencamname Yaresan Kakai Tarihi” adlı eser;  bu yol’a, büyük bir katkı sunmakta.

Kürt Alevi düşüncesinin izleri bu çalışmada, şaşırtıcı hakikatlerle dile gelmiş. Doğru bilinen yanlışlar, yanlış bilinen doğrular birebiriyle çatıştırılmış ve  “hakikatçıların doğru yolu” ortaya çıkmış. Yol temizliği yapılmış.

Eserde, Kürt halkının İslam öncesi döneme ait ezoterik bilgi sistemlerinin günümüzdeki sözlü hafızadaki izdüşümleri; tarih, coğrafya ve dil bağlamında ele alınmış. Elde edilen veriler, akademik disiplinlere referans olacak düzeyde düzenlenmiş. Alevi edebiyatı, ozanlık geleneği, ve sözlü anlatılardaki metafizik unsurlar; Zerdüşt’ten Ebu’l Vefâ’ya uzanan tarihsel çizgide konumlandırılarak incelenmiş.Tarım toplumunun; Aryenik kültürle yoğurarak şekillendirdiği  son halkada, Hak Yol-Aleviliğin yaşam filizleri açığa çıkarılmış. 

İsmet Yüce’nin; büyük özverilerle emek vererek derlediği, bizler için özenle hazırladığı  “Hakikatçı Alevi Düşüncesi ve Serencamname Yaresan Kakai Tarihi” adlı araştırma kitabı, duyarlı okuyucularını beklemekte. Kitap, bütün internet satıcılarında, kitapçılarda ve en yakın kitapçılarda sipariş üzerine edinile bilinir.

Bilinmelidir ki; bu eser, yalnızca geçmişe uzanan bir yolculuk değil; aynı zamanda inancın hakikatinin izini sürmek isteyen her birey için değerli bir pusuladır. Duyarlı okuyucular, bu çalışmayla yalnızca bilgiye değil, kısmen köklerine de ulaşacaklardır.