Efkarê Jiwanî

“Kokimî ke dêwanê xo de merdena xo pînê,  ebi xo dest mezela xo kinenê u homa kê welê nê erjîyo serê cendegê xo raver tersa têynayî xo danê we u xeleşînê. Belkî kav kenê ke têynayîyê  ecelo de verêno. Kam zano.?
Hetê ra bîn kî, sanika juan u zagonê xo, ra u rêçê xo ke babokê pîrbabî bî u  vengê u ahengê na herd u asmênî têy de  vîyarna bî emrê xo, endî rayê nemendî bî ke babokê az uze xo kero,. Çikê ju rayê, pird u layê famkerdenê îcab keno. Hama çi hêyf! Şîwarê de vêng birrîyayî  erjîno merdenê ser na taw. Seweta nayê ra kî têy ju juwanî nêno famkerdayî dê herçî beno sirrê binê herdî.

Zemanî qasê emrê kokîmî pêyser berîmê vênenîmê ke, domanî  o waxt nî zondê çîmê xo dîna rê kerdînê ya. Ebi nî juwanî zirçênê, berbênê, huyênê. Pergalê dînalîgê, zagon u îtîqatê qomî ebi nî zonî sanayî bî pê.  Pergala no weşîyê de ebi zagonê afirnayişî têyrî refê xo de, astêrêy tarîya xo de, darî birrê xo dê, gulî mergê xo de, hengurî rezê xo de royîyînê. Herçî wayîrê sanikê bî, têy sanikî de hukmê xo,  qeyde u klama xo, qesa u seda xo est bî. Rindî u nerindî, hewn u xeyalî, xof u xurafeyî, a dîna na dîna u dînayên tultamaseyên efsunînî.  Tica hometê, asma bimbarekê,,,, koyê berzî, çemên hersinî,  yênîyê pîlî,  dara kokimê,  paga qesrên ricyayîy, kelayên waroginayî …  marê wayîrê çêyî, pezkovîya malê xizirî,  gogercîna anafatmayî. Nînay têdînê pê hîkmet u kerameta xo wayîrê ju efsaneyîyê. Sarê nî juwanî ebi îtîqatê de xorî,  ebi zirçayîş u qirrayîşî,  berbîş u cokranoyîşî, cêrîyênê rê ver. Merdenê herdî, deca xo asmênî qilaşneno. Naza de gulbang u dua, qese u qeyde, huner u edebiyat beno têra. Royê juwanî neqişîno alemî rê. Hama her zagonê  afirnayîş u bîyayîşî de amênê hurêndî. Tufan kî têy de. Xora Tufana Nuhî hentê ju sewê de sanikî nêjdîyo. Ma her çî aca ra vila nêbîbî nî ware wargehê destananî rê? Felaket u serebut, kef u kelebut çîqa zêde bî hentê bîyênê dêyra hêkat u sanik, lowik u şîwarî. Xiravî u lanetîyê u mijdan u çareserîyê amênê nustenê sanikî de . Eb mixenetîyê ginênîmê quyîya tarîyê, pêdima hemgênê şirînî de… Dimpistika ke vêcîya ters u xof dana ma, nîyadanay rayê kerda ra marê, ma resnena Şahmarano ke zanox u loqmano. Pêynîya nî rayên derga derg u xezebtulayê dê merdena Şahmaranî kê ma beno hîrê xetê loqman hekîmî. Nî hîrê xetî ke nêzon bagokê kamcî zemanîyê u pistinê kamcî cinikî de wedardayîyê. Dayika çend çaxîya kam zano?  Çerx, dewran, zeman, zan u hîkayet, her çî nêwî ra royîno, beno têra, beno awa. Tabiî zanayîş eke fam bî zanayîşo. Seba nayê kî lîsan lazimo. Lîsan kî ekê fam bî beno vila reseno her ca, cuwyîno. E kê nêresîmê efkarê kokimo kê mezela xo ser dero seba nayê Belqîyawo ke pêdima rastî u roştîyê kewto rayê çîle, sebir u înadê êyî îcab keno. Kê xora ra u rêça bêtexelîyayîşîya eyî goyneno marê Şahmaran. U helbet bext u çust u saleqerîya Camisanî …  a hîrê pelgî rê  çiqa zan, tarîx, xatirat, destan, şiîr, klam,  film u tiyatro esto ebi serfîrazîyê  heta fek bêro pirkenê ke qe çî besenê kêro bido xovîrra kerdenê. Madem no juwan her kê şî beno vîndî, nêno qesêkerdenê, nêno famkerdênê.
Wayîrî nî juwanî ke terteleyî dîbî, seweta nî zîwan u zagonî amê bî qirkerdenê, derêyî ra gonî şî bî, asmên de roz vindet bî.dêwî vêsay bî, koyî ricîyay bî. Însan, qom u qewil goç keno. Xo rê wareyê de bîn welatê de bîn vêneno, her çiqa  nêmecet ke bimano lîsanê bînan de wêşîya xo rameno.  Ma juwan u lîsan? Jîwano xovîrra kerdayî, jîwano tekitayî u teynayîya jîwanî. Têynayîya jiwanî çiqa serdino, çiqa kederino,  jiwan ra bîn kam kotî ra bizano nekê? Jîwan neşkîno ke xo rê warê de bînî, qomê de bînî, mordemê de bînî bivîno ke… Jiwan kamcî koyî xo rê ware kero?
U axirê  tornên wayîrê nî jîwanî kî sonê dîyarê mezelan u kelê xo birnenê î kemeru de u eke biberbê jiwanî bînî de berbênê,jiwanê bînî de nîyaz danê, dîwayî kenê… Mabênê binê herdî u serê herdî, mabênê merde u wêşîyê, kalik u ewladan ke ebi ju jîwanî girêdînê, a girê vîşoyo, nemendo … No efkarê kamîyo? Kamîyo? Rîtuel darîna we sona ebi na tore. Jîwan mireno.”