Danıştay 10. Dairesi, Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Eş Direktörü, gazeteci Evin Barış Altıntaş’ın açtığı davada Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2021’de yayımladığı ‘ses ve görüntü kaydı’ alınmasını yasaklayan genelgeyi iptal etti.
Danıştay, kararında genelgenin polis müdahalesi sırasında ses ve görüntü kaydını yasakladığını, bunun ise ifade ve basın özgürlüğünü sınırladığını belirtti. Mahkeme, Anayasa’nın 13. maddesine atıfla, temel hak ve özgürlüklerin yalnızca yasayla sınırlandırılabileceğini vurguladı. Bir genelgeyle bu haklara müdahale edilmesinin hukuka aykırı olduğuna hükmetti.
Kararda, “Basının kamuoyunu bilgilendirme görevi, ifade ve haber alma özgürlüğünün korunmasını gerektirir. Bu özgürlükler ancak yasayla sınırlandırılabilir. Genelgeyle getirilen yasak bu ilkeye aykırıdır” dedi.
Daha önce de iptal edilmişti
Danıştay 10. Dairesi, Mayıs 2024’te de CHP ve Türkiye Gazeteciler Sendikası ile birlikte çok sayıda baro ve sivil toplum kuruluşunun açtığı davada yine ‘iptal’ kararı vermişti.
Davalar ayrı dosya olduğu için Danıştay benzer kararları farklı tarihlerde verdi.
Bu son kararın farkı, duruşmalı görülmesi ve bireysel başvuru üzerine alınması. Böylece mahkeme, bu düzenlemenin sadece kurumlara değil, bireylerin temel haklarına da aykırı olduğunu tescillemiş oldu.
Ne olmuştu?
Emniyet Genel Müdürü Mehmet Aktaş 27 Nisan’da yayınladığı bir genelgeyle toplumsal ve adli olaylarda görüntü ve ses kaydının alınmasını yasakladı.
Genelge, polislerin görüntülerini ya da seslerini kaydeden kişilerin engellenmesini ve haklarında adli işlem yapılmasına olanak tanıyor, şüphelenilen kişilere müdahale edilmesine izin veriyordu.
Tüm yurttaş ve gazetecileri hedef alarak basın ve ifade özgürlüğüne müdahale niteliği taşıyan genelgenin dayandığı gerekçe, polisin özel hayatının gizliliği ve kişisel verilerinin korunmasıydı.
Düzenleme, ifade ve basın özgürlüğüne doğrudan müdahale olarak değerlendirilmiş ve geniş kesimlerce tepkiyle karşılanmıştı.
Genelgeye karşılık Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), DİSK Basın İş, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) ile birlikte CHP ve çok sayıda baro ve sivil toplum kuruluşu yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Danıştay’a dava açmıştı.
Danıştay, verdiği kararlarla genelgenin Anayasa’ya ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğu sonucuna vardı.
