DAİMİ DOĞAN
Kitabo “Lorika Domanû” de weşanxonê yo Famî ra vejîyo. Nustox, pelga verênî de nîya nusto: “Taê namu ra qeyri na kıtav de her çi raştiyo.” Çike na kitab de Şahin Çiçek; hêkata şarê ma, dezê ma, bêkesîya ma û bêbextêna ma ardê ra zonî.
Nustox na kitab de çêneka Heyderîza ke bine meyîtû ra xeleşîya hêkata aye fekê aye ra nusna. A xeleşîyayena xo ser vana: “Tertele ra kam xeleşîyo ke ez kî xeleşîne. Kaşkena a deqa o ca de qaz ma serverdêne ma bivêsnêne. O waxt belkîa cendegê ma, royê ma jê duyî darîyene we, kutenê vay ver, şîyene. Kaşkena Haqi roşta çimûnê tarî kerdene, ma a xafile nêdiyene. Kaşkena gosê ma kher biyene û çhikayisê domanû, jîvayis û nalayis nêhesnêne.”
Namê xoyê kirmancîye Yemose bîya. Hona domana 9 serrî bîya. Dewa xo de leyê ma û pîyê xo de, wa û bira têvirare de weşîya xo ramita hata a roza şîyaye. “Nêzon çayê ma qırr kerdîme, sucê ma çik bî. Ma se kerdî bî. Kam deznayî bî. Çayê guna hondê girane bîye. Ma xo rê dewa xo de, şîya xo de, mal û gawû dime ra bîbîme. Kowû ra, warû ra, vorekû, bîjêkû dime bîme. Ma hewl-xirab nêzanitêne. Ma hukmat nêzanitêne. Esker nêzanitêne. Her kes kar û gurê xo de bî… Oxro ke serre 38 bîya. Dima musayîme”, vana. Helbet nê çekûyî cayê na binî ra naskerdox ê. Sey Riza ke ontibî dare, vatîbî: Ewladê Kerbela yîme, bêxeta yîme, ayv o, zulm o, cînayet o.’ Çêkuyê verênî, domana 9 serrî fekî ra, çekuyê peyêni mordemo 74 serrî ra vejîyê, hama ti vanê jûbînî mor kenê. Henî aseno ke 38î ra ravêr, Dersim de her ca ra bowa gul û sosinû vila bîya, hama 38î ra dima, bowa gimarîya qonewerû her ca gureto xo ver.
Na roman kam ke biwano henî zanen ke hetê ra kamîya ma, weşîya şarê ma û zonê mawo verênî vêneno, hama hetê ra kî bêbextîye û bêkesîye vêneno. Na kitab teyna terteleyê Dersimî nênusneno, rayberê verê eskerû kî nusneno. Na kitab de hetê ra kî zonê mawo rêz kî vêneme. Tayê ca çekûyê henênî mi vênit ke ti vana, çekuyê mawa xo wa rametîye vênitî. Hêkatê Yemose de vêneme ke qe çîyê jê verênî nêbena. Çike endî 38 de şarê ma kilitê kowû kî dora bêbextû dest. Weşîya Yemose teyna îyê aye nê, weşîya na waxtê kirmancûna kî. Derê Zuxurî, Çhemê Şerxanû de teyna însanî nêkiştê, hetê ra kî însanîye qirr kerda. Henî zanen ke kam ke na kitabî biwano, pelge be pelge kelacêrî beno, fekê xo pêser nîno, canê xo oncîno. Kam ke na kitab wanit vêneno ke Dersim de sarê ontêne; jû ro de pîl o, huska de bênamîya.
Barê dîna helbet heme kesî rê giran o, hama domana 9 serrî rê çi bîyo, na kitab ke wanit vêneme. Barê xo serî de kî barê Alî, barê Zeyne kerdo phoşt. Na kitab, kitabê geste û têste mirena ma wo. Na kitab nîyê ke welatê xo ra durî kewtê, şuara înû yo. Namê kitabî Lorika Domanû yo, hama hetê ra kî şuara sarê Dersimî yo.
Na kitab de çimê Yemose ra ma Dersimo verênî ra kî khelê xo birna, pîr û pîrûkanê xo ra rizalixên gurete. Ma çime Yemose ra domanîya xo ra û hewnê verênî ra xatirê xo waşt. Ma na kitab de, phepugêna Yemose ra virare şîme khulûnê xo. Yemosê qesey kerdo, ma kî bîme sahad.
Awa ke sarê ma dîya dar û kemeri, vergê yabanî nêdo. Sarê Dersimî tarix ra nat jê kosayê adirî bîyê. Keşî nê dest do ma, nê kî phoşt vejîyo. Na sevet ra zerrê ma qe serdin nêbeno.
