Dersim’in Pertek ilçesine bağlı Demirbasan (Zeverek ve Sefkar) köylerinde yerleşim alanlarının hemen yanında kurulan Güneş Enerjisi Sistemi (GES) projesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşındı. Dersim Milletvekili Ayten Kordu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.
Önergede, Özen Grup adlı şirket tarafından hayata geçirilen GES projesinin, köylülerin ve muhtarlığın bilgisi ve rızası olmadan yaklaşık 15 ay boyunca fiili olarak inşa edildiği, bu süre boyunca ise kamu kurumlarının herhangi bir idari müdahalede bulunmadığı ifade edildi.
ÇED kararı var, imar planı yok
Milletvekili Kordu’nun aktardığına göre şirket, araziyi satın aldıktan sonra Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecine başvurdu ve Valilik tarafından “ÇED Gerekli Değildir” kararı verildi. Ancak bu kararın, mevzuat gereği tek başına inşaat faaliyetlerine başlanması için yeterli olmadığına dikkat çekildi. ÇED kararında dahi imar planlarının hazırlanması ve onaylanması ile Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında gerekli izinlerin alınmasının zorunlu olduğu hatırlatıldı.
Buna karşın şirketin, imar planı olmaksızın kazı çalışmalarına başladığı, tarım arazilerini tahrip ettiği, doğal bitki örtüsünü iş makineleriyle yok ettiği, prefabrik yapılar, depo alanları, trafo ve enerji aktarım istasyonları kurduğu, elektrik direkleri diktiği ve alanı tel örgülerle çevirdiği belirtildi.
Mera ve su yolları ortadan kalktı iddiası
Önergede, GES projesinin mera alanlarını, hayvanların su yollarını ve köylülerin ortak kullanım alanlarını fiilen ortadan kaldırdığı vurgulandı. Hayvancılık ve tarımla geçimini sağlayan yurttaşların hayvanlarını otlatacak alan bulamadığı, geçim kaynaklarının ciddi biçimde tehdit altına girdiği ve göç riskiyle karşı karşıya kaldıkları ifade edildi.
Alan mühürlendi, ardından imar kararı geldi
23 Aralık’ta Dersim İl Özel İdaresi teknik ekiplerince yapılan yerinde incelemede, yapıların imar mevzuatına aykırı olduğu ve imar planı onaylanmadan inşa edildiği tespit edilerek alanın mühürlendiği aktarıldı. Ancak buna rağmen İl Genel Meclisi’nin 29 Aralık’ta olağanüstü gündemle toplandığı ve şirket tarafından sunulan “imar mevzuatına aykırılığın uygun hale getirilmesi” teklifini 9 kabul, 6 ret ve 2 çekimser oyla kabul ettiği kaydedildi.
“Kamu yararı adı altında özel şirket lehine”
Ayten Kordu, yerel halkın ve muhtarlığın süreç boyunca sistematik biçimde dışlandığını, kamulaştırma, imar ve izin süreçlerine dair resmi bir bilgilendirme yapılmadığını belirtti. Kamu yararı söylemi altında tarım alanlarının, yaşam alanlarının ve ekolojik dengenin özel bir şirket lehine feda edildiğini savunan Kordu, bunun ciddi bir kamu zararı yarattığını dile getirdi.
Bakana 5 soru
Soru önergesinde Bakan Murat Kurum’dan şu başlıklarda yanıt istendi:
– Projenin Bakanlık bilgisi ve onayı olup olmadığı,
– ÇED kararı dışında imar planı, tarım dışı kullanım izni ve diğer yasal izinlerin alınıp alınmadığı,
– Tarım arazilerindeki izinsiz yapılaşmaya yönelik herhangi bir yaptırım uygulanıp uygulanmadığı,
– Yerleşim alanlarına yakın GES projelerinin tarım, hayvancılık ve su kaynakları üzerindeki etkilerine dair Dersim özelinde bir değerlendirme yapılıp yapılmadığı,
– Kırsal alanlarda halkın bilgisi ve rızası dışında yapılan enerji projelerine karşı yeni bir denetim veya politika çalışmasının bulunup bulunmadığı.
Önergeyle birlikte, Pertek’teki GES projesine ilişkin idari süreçlerin ve Bakanlığın denetim sorumluluğunun kamuoyuna açıklığa kavuşturulması talep edildi.
