CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer, zirai don felaketinin meyve üreticileri üzerindeki etkilerini Niğde’de yerinde inceledi.
Sert çekirdekli meyvelerde ciddi zarar oluştuğunu belirten Gürer, kayısı, şeftali, nektarin, erik, badem, ceviz gibi ürünlerin yanı sıra armut ve üzümde de rekolte kaybı yaşandığını ifade etti.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, açık alanda yetiştirilen bazı ürünlerde hasar tespiti sonrasında Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı üreticilere destek verileceğini açıkladığını hatırlatan Gürer, ancak bu desteğin nasıl sağlanacağına dair net bir açıklama yapılmadığını belirtti. Ürün kaybının yanında, bu kaybın ortaya çıkardığı sorunlara dair de bir çözüm sunulmadığını vurguladı.
“Elmada yurt dışı pazarı tehlikede”
Niğde’nin, 600 bin ton civarında elma üretimiyle Türkiye’nin en önemli elma üretim merkezlerinden biri olduğunu dile getiren Gürer, kayıt dışı üretimle bu sayının daha da yüksek olabileceğine dikkat çekti.
Gürer, bodur elma üretimi yapan entegre tesislerin yurt dışı pazarının temelini oluşturduğunu, don nedeniyle bu tesislerin ciddi zarar gördüğünü söyledi.
Üretimden ihracata, depolamadan tarım işçiliğine kadar birçok alanda sorun yaşandığını ifade eden Gürer, iktidarın bu alanlarda çözüm odaklı politikalar geliştirmesi gerektiğini belirtti.
Pazar kaybı ve istihdam riski
600 dekarda elma üretimi yapan Cemil Acer, don olayının ihracatı ciddi şekilde etkilediğini ve ürün miktarının yok denecek kadar azaldığını söyledi.
Ermenistan, Irak ve Hindistan gibi önemli pazarlarda varlık göstermenin bu yıl mümkün olamayabileceğini, bunun da büyük bir ekonomik riske dönüştüğünü belirten Acer, şunları kaydetti:
“Telafi edilebilir bazı kayıplar olsa da asıl endişemiz, pazarlarımızı kaybetmek. Hindistan, Çin ile yaşadığı sorunlar nedeniyle Türkiye için büyük bir pazar olmuştu. Ancak bu yıl elma olmadığı için Hindistan pazarını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. Bu depoda 50 kişi sürekli çalışanımız vardı. Ayrıca gündelikçi gelen öğrencilerimiz ve yevmiyeli işçilerimiz de çalışıyordu. Ancak bu yıl, ürün olmadığı için bu istihdam sağlanamayacak. Bu son elmalarımızı ihraç ettikten sonra depoda elma kalmayacak. Bu durum hem iş hem de ekonomik kayıplara yol açacak.”
“Pazar kaybı büyük sorun yaratır”
CHP’li Gürer, elma ağaçlarının zamanla ihracata uygun türlerle değiştirildiğini ancak bu yıl don nedeniyle bu ürünlerde ciddi üretim kaybı yaşandığını söyledi. Bu kayıpların ihracat pazarlarını da tehdit ettiğini belirterek, “Türkiye bu pazarları yeniden kazanmakta zorlanabilir” dedi. Ticari ilişkilerin yeniden planlanması ve üreticilerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye’de yıllık elma üretiminin 4.5 milyon ton olduğunu, TÜİK verilerine göre bunun 1 milyon 363 bin tonunun ihraç edildiğini belirten Gürer, şunlar kaydetti:
“Kayısı, üzüm, narenciye, kiraz gibi yurt dışı satımı olan ihraç ürünlerinde çok yönlü sorunlar yanında yurt dışı ve yurt içi pazar durumunda yaratacağı olumsuzluklar var. Bahçe ürünleri rekolte düşmesi fiyatlara da olumsuz yansıyarak tüketici açısından ürün alma ve temininde sıkıntılar yaratacak ve yaz boyu bu sorunlar yaşanacaktır.”
Zirai don nedir?
Sıcaklığın 0°C’ın altına düşmesiyle veya bu seviyeye yaklaşmasıyla ortaya çıkan, tarımsal üretimi tehdit eden ciddi bir doğa olayı. Bitkisel üretimde en büyük risklerden biri olan don, özellikle ilkbaharda meydana geldiğinde meyve, sebze ve genç sürgünlerde ciddi zararlara yol açıyor. Bu nedenle don olayının önceden tahmin edilmesi, üreticiler için hayati önem taşıyor. Aksi takdirde bir yıllık emek büyük ölçüde heba olabiliyor. İklim krizinin etkisiyle artan sıcaklık dalgalanmaları, don olaylarının zamanlamasını ve şiddetini öngörmeyi zorlaştırırken, tarımsal üretimdeki riski her geçen yıl daha da büyütüyor.
