Dersim Katliamı’nın 80. yılında aralarında Dersim Araştırmaları Merkezi, Demokratik Alevi Derneği ve Pir Sultan Derneği Dersim Şubesi’nin bulunduğu sivil toplum kuruşları bir çağrı yaptı.
15 Kasım akşamı saat 19.38’de tüm halkı, evlerinin ya da pencerelerinin önüne, Dersim Soykırımında yitirilen canlar için çıra veya mum yakmaya çağıran kurumlar, çağrı metninde, ”Dersim Soykırımı ardından 80 yıl geçti. Biz dünyaya bu vahşeti yeterince anlatamadık. Küçük ve dağınık törenlerin dışında, kitlesel anmalar yapamadık. Kuşkusuz ki 38 katliamı hepimizin ortak yarasıdır. Başımızda dolanan kara bulutlar her defasında bizi düne götürüyor. Öyle ise ortak acıda buluşmak zorundayız. Başta Dersim’de olmak üzere, 15 Kasım ve haftasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde yapacağımız anmalarla, hem kefensiz toprağa düşenlerimizi yâd etmiş olacağız, hem de dünyaya, topraklarımızda işlenmiş olan bu insanlık suçunu anlatmış olacağız” diyor.
Kurumlar, 15 Kasım 2017 Çarşamba günü 16.00’da da Seyit Rıza Meydanın’da bir anma gerçekleştirecek.
İşte çağrıcı kurumların hazırladığı çağrı metni:
KURUMLARA VE HALKIMIZA ÇAĞRI…
15 Kasım 1937’de idam edilen Dersim liderleri şahsında soykırıma maruz kalan insanlarımız hep birlikte analım.
15 Kasım 1937 Dersim için vahşetin başlangıç tarihidir. Elazığ’da göstermelik yapılan bir mahkeme sonucu Seyid Rıza ve oğlu Hüseyin dahil 7 Dersim ileri geleni idam edilmişti. İşte tarihin en kanlı olaylarından biri olan, Dersim Soykırımı bu tarihten sonra yapılmıştı. Dolayısıyla 15 Kasım, Dersimliler ve Aleviler için aynı zamanda bir yas tarihidir de.
Kökleri Osmanlı bürokratlarına dayanan Dersim Raporları, 1935 yılında 38 madde olarak çıkarılan Tunceli Kanunu ile bir soykırım programına dönüşmüştü.
4. Genel Müfettişlik bölgesi olarak ilan edilen Dersim’e, Abdullah Alpdoğan’da Genel Vali olarak atanmıştı.
1936’da Dersim’de silah toplamakla işe koyul Alpdoğan, ardından özel görevli subaylarla birlikte, geniş bir muhbir ve ajan örgütlenmesine gitmişti. Ankara’dan verilen talimat gereği ‘paraya acımaksızın,’ yöre insanına ‘milisleştirme’ programı uygulanmıştı. 4 Mayıs 1937 tarihinde de, bakanlar kurulu kararı ile Dersim’e askeri hareket başlatılmıştı.
Dersimi etnik ve dinsel yapısından dolayı, operasyon alanı olarak gören Sünni devlet iktidarları, nihayetinde bu acımasız fikirlerini 1937-38 yıllarında, kan ve göz yaşı arasında gerçekleştirdiler
1937’DE GÖSTERMELİK BİR MAHKEMEDE YARGILANAN DERSİM İLERİ GELENLERİ ŞAHSINDA ESAS OLARAK DERSİM CEZALANDIRILMIŞTI.
Dersimliler, dillerini ve kanunlarını bilmedikleri bir göstermelik mahkemede yargılanmışlardı. Doğru dürüst bir iddianame hazırlanmadan, çevirmen bulunmadan ve savunma hakları olmadan, mahkeme karar vermiş ve idam cezaları infaz edilmişti.
Dava, iki ay gibi kısa bir sürede sonuçlanmıştı. 72 Dersim ileri geleni ki çoğu yaşlıydı hukuksuzca mahkeme edilmiş ve Seyid Rıza’nın da içinde olduğu 7 kişi, Elazığ Buğday Meydanı’nda idam edildiler. Geri kalanların çoğu müebbet hapse mahkûm edilerek başka ceza evlerine gönderilmiş, aradan yıllar geçmesine rağmen, gidenlerden hiç bir haber alınamadı.
Seyid Rıza ve yol arkadaşlarının idamlarından sonra, çocuk, kadın ve yaşlılarla birlikte, ocak zadeler ve insani kâmiller de katledildiler.
Dersim Soykırımı ardından 79 yıl geçti. Biz dünyaya bu vahşeti yeterince anlatamadık. Küçük ve dağınık törenlerin dışında, kitlesel anmalar yapamadık. Kuşkusuz ki 38 katliamı hepimizin ortak yarasıdır. Başımızda dolanan kara bulutlar her defasında bizi düne götürüyor. Öyle ise ortak acıda buluşmak zorundayız. Başta Dersim’de olmak üzere, 15 Kasım ve haftasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde yapacağımız anmalarla, hem kefensiz toprağa düşenlerimizi yâd etmiş olacağız, hem de dünyaya, topraklarımızda işlenmiş olan bu insanlık suçunu anlatmış olacağız.
15 KASIM 2017 ÇARŞAMBA GÜNÜ, SAAT 16.00 DA, SEYİD RIZA MEYDANINDA BULUŞALIM…
Beré serba qırkerdaisé Dersımi 15’ce payıza peenı saatı 19.38 de,
Veré çeberoné xo de serba seyduné xo çhılu cıfimé panime
15 ê Sermvezê, Salvegera qirkirina Dêsim e., Wê rojê êvarê di saet
19.38 de li ber derê xwe, ji boy seyîdên xwe çirakî vêxinin.
Not: 15 Kasım akşamı saat 19.38’de evlerimizin önünde ya da pencerelerimizde, Dersim Soykırımında yitirdiğimiz canlar için çıra veya mum yakalım…
DERSİM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ
DEMOKRATİK ALEVİ DERNEĞİ
PİR SULTAN DERNEĞİ DERSİM ŞB.
