Dersîm de Tayê Jîyar û Dîyarî: Dersîmo zerî de; Kemerê Duzgı (Kemerê Bimbarekî), Gola Buyere, Tujik Bava, Hênîyo Ana Fatma, Hênîyo Pil, Koyê Baxirê, Çimeyê Muzir Bavayî, Gola Çetu, Tumê Xizirî, Nîşanê Olî, Khal Ferat, Çimeyê Halvorî, Bavayê Bukî, ûêb.
Dersîmo teverî de; Hobek Bava, Silbus Bava, Goşkar Bava, Şêyîdê Waye û Birayî, Seyîdê Cîranî, Heser Bava, Cogî Bava, Nahalasûr, Çîyayê Çengelî, Kanîye Sipî, Çîyayê Kose, Jîyara Bugeleke ûêb.
Dersîm de Tayê Jîyarê Darin: Jîyara Paçikine û Jîyara Vilê Sovinî Qisle de, Jîyara Gomê Gêrîse Gêxî de ûêb. estê.
Dersîm de Tayê Jîyarê Awe: Çimeyê Muzirî (Çewres Çime) Pulur de, Gola Buyere û Hênîyo Pîl; Pulemûrîye der ê. Golê Xizirî; Depe (Karakoçan) serê Çhemê Perî de, Hênîyê Xizirî; Gimgim de, Hênîye Ana Fatma; Mamekîye de, Hênîye Veyvike; Qisle der ê.
Dersîm de Tayê Heywanî: Dersîm hetê heywanû ra kî zaf dewlemend o. Cayê xonê kemerî zaf muhîm o. Çike Tirkîya de jû-di cayê bînû de dos bîyo. Oncîya cayê malê peskefîye û malê kirî zaf berz ê, çike nê malê xizirî saye bîyê. Îtîqat de nê ra û welaxû de qilawuzê Xizirî yê. Nînû ra zovîna; kesa, kuse, simorik, lu, verg/deleverge, xoz, kêsega, hes, awrês, tajîye, cuze, kurebesik, kuze, loxa korre, ğezale ûêb. kî estê.
Dersîm de Tayê Xizbenîkî û Lulîkî: Guvelek, mor, milawune, koremore, heremusik, çisike, çarpenzike, dimpiştike, tirpistike/sanê moru, mêsê hemgênî, pîzange, zalangêre, xalofir, lulika adirî, suske, çhekçheke/mele, kerm, suskedar, teftir, kung, mallîk, temuze, pîrîke, qirkizîk, çirçile, dundule, mêse, vizike, mêsa borbore, cincinik/perperik, aspize, kêke, kerzik, riske ûêb.
Dersîm de Tayê Heywanê Awe: Beqe, mose, mosa sûre, more awe, çarpencike, kesika awe ûêb.
Dersîm de Tayê Theyr û thurî: Dersîm de cayê phephugî zaf giran o. Çike o sahadê dez û khulanê sarê Dersîmî saye bîyo. Dersîm de sirsaleke kî bimbarek saye bîya. Leyê nînû de; zarance, mîlçike, qirawile, qilancike, kancike, helî, atmîjê, pîyo korr, sahan/helîyê çole, darkutik, diksilêma, baz, gorgeçîne/borane, fat-fatike, sew-sewuke, ordege, qeze, qulinge, leylege, kesexure, cukerese, birrvil, movetike, qulinge, qaqlibaze, hechecike, hophopike, merxike, mêsewere, aznaberike, awnike, gizgize, qarte, kesexure, cangiranike, cemedike, cukerese, hopala ûêb. kî estê.
Dersîm de Tayê Werdî: Nono mîşte, nono tîre/nono soj, nono tapilme, nîyaz, pêsare, şîr, şîro qult, şîre sojî, zerevet, bizike, bizika towa, runen, patîla, şîrê sojî, xasile, keske, hayîz, qawute, pîşîye, helsa, hewla, hewla karmeşîye, dendenê, borege, çorva veyvî ûêb.
Dersîm de Tayê Werdê Arayî: Pêndir, thoraq, thoraqo khêwik, thoraqo xam, lor, pajdo, hêris, ron, hemgên, hak, xavike, aqit, rêçal, hewla, zeytun ûêb.
Dersîm de Tayê Punixê Heywanû: Ron, ronê malî (rono kele, rono solin, rono rovilaşaye), vozd, thoraq, thoraqo khêwik, thoraqo xam, lor, pêndir, pajdo, do, most, sit, hemgên, hak, goşt, xavike, çemre, hêris ûêb.
Daimi Doğan
